ERİS’ İN KEŞFİ
29 Temmuz 2005’te NASA tarafından finanse edilen bilim adamları, güneş sisteminin uzak bölgelerinde Plüto’dan daha büyük bir gezegen keşfettiklerini duyurdular. Bu keşif 21 Ekim 2003 tarihinde 48 inçlik Samuel Oschin Teleskobu ile alınmış olan görüntüler vasıtasıyla yapıldı. Ancak nesne o kadar uzaktaydı ki, bu yılın Ocak ayında verileri yeniden analiz edene kadar hareketi tespit edilemedi. Son yedi ayda bilim adamları gezegenin boyutunu ve hareketlerini daha iyi tahmin etmek için gezegeni incelediler. Ve akabinde California, Pasadena’daki California Institute of Technology’den gezegen bilimcisi Dr. Mike Brown ve ekibi Chad Trujillo, David Rabinowitz tarafından keşif duyuruldu. Dr. Brown ve grubu Güneş sistemimizin uzak bölgelerindeki Kuiper Kuşağı nesnelerinin (“Centaur” ların) keşfinden sorumluydular.
Eris, Palomar Gözlemevi merkezli keşif ekibi, NASA ve bazı basın organları tarafından Güneş Sistemi’nin onuncu gezegeni olarak tanımlanmaktaydı. Uluslararası Astronomi Birliği, Ağustos 2006’da, Eris ‘in de durumunu netleştirecek olan, “gezegen” teriminin tanımını yayınladıktan sonra Eris ’in gezegen olmadığına karar verdi. Onun yerine Eris Plüto, Haumea, Makemake ve Ceres ile birlikte cüce gezegen sıfatını aldı.
Cüce gezegen Güneş etrafında dönen, kendi yerçekimini oluşturacak kütlesi olan, neredeyse küre şeklindeki gökcisimlerine denir. Eris Neptün ötesi cüce bir gezegendir. Eris resmen 13 Eylül 2006 tarihinde isimlendirildi ve resmen isimlendirilinceye kadar ona Zeyna dendi.
Bu gezegen Kuiper kuşağının tipik bir üyesidir. Şu anda güneşten yaklaşık 97 kat daha uzaktadır ve güneş sistemindeki bilinen en uzak nesnedir. Kuiper kuşağı nesnelerinin üçüncü en parlak nesnesidir.
Eris Plüto’dan biraz daha büyüktür ve Eris ’in çapının 2326 km ve Plüto’nun çapının 2320 km olduğu tahmin edilmektedir (± 12km) . Eris Güneş ışığının %87’sini yansıtır ve yakınındaki Plüto kırmızı görünürken Eris bembeyazdır. Plüto ’da olduğu gibi Eris ‘in yüzeyinde de Metan vardır. Eris Güneş’e Plüto’dan daha uzaktadır. Bu yüzden atmosferinin donmuş olduğu düşünülmektedir.
Eris ‘in yörüngesi büyük eliptik şeklindedir.
Eris ‘in yörüngesi Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerin yörüngesel düzlemi olan ekliptiğe 44° eğik konumda bulunmaktadır. Bu eğim yüzünden 2005 yılına kadar gözlerden uzak kaldığı düşünülüyor.
Plüto’nun yörüngesi ise sadece 17° eğimlidir. Eris Plüto’dan daha yavaş hareket etmektedir. Eris Güneş’in çevresindeki turunu yaklaşık 558 yılda tamamlamaktadır. Yani diğer bir deyişle Eris ‘in bir yılı yaklaşık 558 dünya yılına eşittir. Plüto’nun ki ise 248 yıl civarındadır. Eris ‘in 1°’lik bir hareketi yaklaşık 5-8 yıl sürmektedir.
MİTOLOJİDE ERİS
Eris Yunan mitolojisinden gelmektedir ve ismi çekişme, nifak tanrıçası olarak tercüme edilmektedir. Gece tanrıçası Niks’in kendi kendine meydana getirdiği, fitne, fesat, anlaşmazlık tanrıçasıdır. Savaş tanrısı Ares’in kardeşi ve arkadaşıdır.
Eris ‘in iki kızı vardır. Biri kanunsuzluğu sembolize eden Dysnomia’dır. Dysnomia’nın kanunsuzluk ruhunun sivil düzenin bozucusu olduğu söylenir. Dysnomia ayrıca insanlarda bellek sorununa ve bu konudaki yetersizliklere işaret etmektedir. Eris ’in ikinci kızı ise diğer kızının aksine barışçı olan ve kavgayı bitirip sosyal istikrarı koruyan Eunomia’dır. Eunomia hukuk ve mevzuat tanrıçasıdır.
Literatürde Eris ile ilgili bir sürü hikâye bulunuyor. Fakat en ünlüsü Peleus ile Thetis’in Olympos’ta kutlanan bir düğününde geçiyor. Bu düğüne bütün tanrılar davet edilirken fesatlık tanrıçası Eris davet edilmemiştir.
Düğününüze çekişmeyi davet eder misiniz hiç?
Düğüne Hera (Juno), Athena (Pallas) ve Aphrodite (Venüs) Kayron tarafından davet edilmesine rağmen Eris davet edilmemiştir. Bunu öğrendiğinde çok sinirlenir ve intikam almaya karar verir.
Düğüne giderek üzerinde ‘’en güzel olana’’ yazılı altın bir elmayı Hera, Afrodit ve Athena’nın oturduğu ziyafet sofrasına atar. Tanrıçalar “en güzele” yazan elmayı sahiplenmeye kalkarlar ve bunun üzerine aralarında tartışma çıkar. Tartışmanın çözümü için tanrılar tanrısı Zeus’un ‘’en güzeli’’ seçmesi istenir. Ancak Zeus elmayı karısı tanrıça Hera ’ya verse diğer tanrıçalar kıyameti koparacaklar başka bir tanrıçaya verse bu sefer de Hera ’nın gazabı var.
Zeus işin içinden çıkamayınca Troya Kralı Priamos’un oğlu ölümlü Paris’i ‘’en güzeli’’ seçmesi için görevlendirir. Bunun üzerine üç tanrıça çeşitli vaatlerle Paris’i etkilemeye çalışırlar. Athena savaşta yenilmezlik gücü vereceğini, Hera Paris’i Asya’nın hâkimi yapacağını, Afrodit ise dünyanın en güzel kızını vaat etmiş.
Seçim günü geldiğinde Athena ve Hera en güzel elbiselerini giyip en süslü mücevherlerini takarlar. Oysa Afrodit güzellik örtü istemez güzellik benim örtüm diyerek hiçbir şey giymemiş ve mücevher de takmamış olarak gelir. Paris’te dünyanın en güzel kadınını elde etmek için Afrodit’i yarışmanın birincisi seçmiş ve üzerinde “en güzele” yazan altın elmayı Afrodit’e verir.
Bu seçimi yüzünden Paris, Hera’nın nefretini, Truva kenti de, Yunanlıların nefretini kazanır. Afrodit’in Paris’e vaat ettiği bu güzel kadın Sparta Kralı Menelaos’un karısı Helen’dir. Paris Afrodit’in yardımıyla Sparta’ya gider, Helen’i kaçırır, prensi olduğu Truva şehrine geri döner.
Menelaos Akha ordularını toplayarak Truva’ya savaş açar. Böylece 10 yıl sürecek Truva savaşı başlamış olur. Eris ’de Olympos’ta bir köşeden iki ulusun savaşçılarının on yıl süre ile birbirlerini kırmalarını seyreder.
Daha birçok mitolojik hikâye vardır ama bu en ünlüsüdür. Ayrıca günümüzde tanrıça Eris’e ibadet eden bir din de var. Bu inancın üyeleri kendilerini Discordinas olarak adlandırmaktadır.
ASTROLOJİDE ERİS
Eris bir kadın savaşçı arketipidir ve daha büyük bir gizli gerçeği ortaya çıkarmak için korkusuzca, duraksamadan ve acımadan hareket eder. Kaosu ve bu kaos içinde sürüklenmeyi başlatır. Bu sürüklenme neticesinde, baskı yapan, sömüren her şeyi kökünden çekip çıkarır ve değiştirir. Böylece bizim dünya görüşümüzü yeniden tanımlayacak birçok engin gerçekliğe ulaşmamızı ve hızla genişleyen farkındalığımızla yeni bir bakış açısı kazanmamızı sağlar.
Eris bir durumun gerçeklik varsayımı yanlış iddialara dayandığı zaman, bunu provoke edecek, meydan okuyacak ve devrim başlatacaktır. Bunu yaparken de statükoyu altüst ederek bir değişime neden olacaktır. Sık sık şişirilmiş gururla tahrik olan ve genellikle utanç verici, çirkin ya da sadece kabul edilemez davranışlara karşı, yalanlarla kapatılmış olan gözlerimizi açar, gerçekleri ortaya koyar. Ego çatışmalarını önlemek için anlayış, uyum ve uzlaşma getirir.
Eris bizim mevcut üzücü, sınırlayıcı, eskimiş bilinç yapılarımızı bozarak bir kargaşa yaratmasına rağmen o bizim şimdiki algı sınırlarımızın ötesini görmemiz için bize olanak sağlar. Kendimiz üzerine koyduğumuz erosal savunma mekanizmamıza kafa tutar. Bu şekilde dünya görüşümüz bütün gerçekliği kucaklamak yönünde yeniden şekillenir ve farkındalığımız hızla genişler.
Eris’in anlaşmazlık ve bozuculuk yaratması uzun vadede genellikle olumlu olarak sonuçlanır. Böyle bozucu olaylar kendi başımıza kolay kolay yapamayacağımız bir takım değişimleri hayatımıza kanalize etmemizi sağlar ve bu değişimleri yapabilmemiz için son derece etkili yeni yollar sunar. Eris ’in kişiliği, modası geçmiş düşünce ve kavramların hızlı bir şekilde yeni fikirler yeni kavramlarla değiştirilmesini gösterir.
Doğum haritalarımızda Eris bulunduğu alanda, yeni süreç içinde bizim değişim gösterip yenilikleri kucaklamamıza ve adapte olabilmemize karşı meydan okur. Eris bir benefik olarak görülmektedir. Fakat faydalı da olsa zorlu bir benefik olarak değerlendirilmektedir.
Temelde bu gezegen bir benefik olarak gözlemlenmesine rağmen sağlık problemleriyle de ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. İnsanlar değişimler karşısında adaptasyondan çok korktukları zaman ya da gerekli olan adaptasyon konusunda çok katı davrandıklarında hastalanabilmektedirler.
Eris doğum haritasında yeninin hayatımızdaki etkisini tarif eder. Eris ’in ev pozisyonu yeni olan her şeye meydan okuduğumuz, yeni fikirlere reaksiyon gösterdiğimiz yerdir. Mesela Eris 6.evde olduğunda aniden iş kaybedilebilir ve bu bir krize neden olabilir. Ancak bu kişiye gerçekten zevk aldığı tamamen yeni bir işi yapma fırsatını da verebilir. 7. Evdeki Eris ile yeni ilişki kalıpları öğrenilebilir. 8.evde hayatımızın değişebilmesi için hayatımızdaki bazı şeylerin ölmesi gerekir. Dolayısıyla hayatımızdaki bazı kısıtlayıcı sınırlarımızdan vazgeçmeye ve özgürleşmeye doğru yol alınabilir. 12.evdeki Eris geri çekilmeyi, sessiz olmayı, yalnız kalmayı kişiye öğretebilir. Bunun neticesinde evrensel birlik duygusuna ulaşılabilir.
Eris’in hayatımızda yarattığı değişiklik sadece bir değişim değil, kim olduğumuzu dönüştüren, çekirdek kimliğimizin büyümesine, çiçek açmasına ve kendimizin yeni, bütünleşik bir ifadesine dönüşmesine izin veren değişimi temsil eder.
Eris doğum haritasındaki kişisel bir gezegene açı yapmadıkça yalnızca yaşamımızı etkileyen dışsal değişiklikleri gösterir. Mesela covit 19 salgınının birçok insanın hayatını bir şekilde etkilemiş olması gibi.
Eris’in doğum haritasındaki gezegenlere açı yapması yeninin kişisel özelliklerimiz üzerindeki etkisine işaret eder. Mesela Eris-Merkür bağlantılı olarak doğanlar genellikle yeni fikirler ve kavramları ortaya çıkarır. Ve bunları insanlığın kavraması zaman alır.
Biraz açacak olursak Eris, bir kişinin doğum haritasındaki 1.evdeki Merkür’e karşıt açı yapıyorsa kişi kendi fikirlerinden çok farklı, yeni ve olağan dışı fikirlerle karşılaştığında çok üzülür. Çok yeni fikirler ile karşılaşınca sinirlenir ve düşüncelerini gözden geçirmek veya değiştirmek zorunda kalır.
Eris’in olumsuz etkileri ise hayatımıza gelen yeni sorumluluklara yeni durumlara adapte olamadığımız ve onlarla uzlaşamadığımız zaman ortaya çıkmaktadır. Mesela diyelim ki bir insanın annesi ölüyor ve kişi babasıyla ilgilenmek zorunda kalıyor ve bu sorumluluğu kaldırmakta güçlük çekiyor. Gerek iş yaşamını gerekse özel yaşamını babasına endeksli olarak ayarlamak durumunda kalıyor gibi. Yani üzücü bir olay beraberinde yeni bir durum ve yeni bir sorumluluk getiriyor. Kişinin bu duruma uyum sağlaması, üzerine düşenleri yapması ve hayatını bu yeni duruma göre düzenlemesi gerekiyor. Kısacası kişinin hayatı değişiyor. Eris ‘in olumsuz sonuçları yalnızca yeni olana taviz veremediğimiz veya uyum sağlayamadığımız zaman ortaya çıkıyor.
Eris’in transiti, bu transit esnasında oluşan bir takım değişiklikler dizisi tarafından tetiklenen, bireyleşme sürecini temsil etmektedir. Transit Eris ’in doğum haritalarından geçişi kişinin hayatında belirecek bir takım zorluklara adapte olacağı bir sürece işaret etmektedir.
Eris ‘in 1 derece ilerlemesi yaklaşık 5-8 yıl sürdüğünden çoğu zaman hayatımızda bir psikolojik dönüşüm sürecini ve bu süreci tetikleyen olayları temsil eder. Eris şu anda Oğlak’taki Pluto ve Kova’daki Satürn ile açı yapmakta ve birçok kişiyi de etkilemektedir. Eris Oğlak’taki Plüto ile kare açı yapmaktadır. Bu açı çok zor ve stres yaratacak güç savaşlarını, baskı, yıkım, kriz gibi olayları beraberinde getirebilir. Fakat bireysel anlamda eğer kişisel olarak inançlarda, dünya görüşlerinde, yaşamla ilgili felsefelerde uygun değişiklikler yapılırsa değişim ve dönüşümler yaşanabilir. Eris‘in Pluto ile olan sert açısı pek uğurlu olarak görünmemekle birlikte hayatımızdaki zorlukları dönüştürebilmemize izin verir. Böylece de orada bir hayırlı etki yaratır. Bireysel sağlık sorunları ise sadece gereken değişiklikleri yapmaktan ve uyum sağlamaktan çok korkulduğunda, anlamakta çok katı olunduğunda veya hayatta uzlaşmaya isteksiz olunduğunda meydana çıkmaktadır.
Eris transiti çok yavaş gözlemlendiği için birçok insan için aynı etkiler söz konusu olabilir. Yeni bir şey doğar ve arkasından gelen değişim yaşanır. Ya da yeni gezegenin transiti bizim kişiliğimizin bazı yönlerinin nerede ve nasıl ortaya çıkacağını gösterir. Mesela transit Eris doğum haritanızdaki Uranüs’le açı yaptığında yeni şeyler öğrenilebilir ve özgür bir ruh olarak deneyimler yaşanabilir. Doğum haritasındaki Satürn’le açı yaptığında yeni ve büyük sorumluluklar almak zorunda kalınabilir. Sınırları yeniden tanımlamak gerekebilir.
Sonuç olarak Eris keşfinden beri büyük bozucu olarak astrolojik rolünü göstermiştir. Uyumsuz Eris ’in karışıklık yaratmasının ise mutlaka bir amacı vardır. Şu anki algımızın sonlu sınırlarının ötesini görebilmemiz için bizi zorlar. Bunu yaparken dünya görüşünü yeniden tanımlamak ve yeniden yapılandırmak için farkındalığımızı arttırarak, daha geniş perspektiflere doğru genişlememizi sağlar.
ERİS’İN SEMBOLLERİ
Hazırlayan: Belgin Avunduk
KAYNAKLAR
http://zanestein.com/keywords.html#Eris
http://www.zanestein.com/Trans-pluto.htm#UB313
http://www.lynnkoiner.com/astrology-articles/eris-planet-x-ub313
http://www.lunarplanner.com/asteroids-dwarfplanets/Eris.html
