YANIK YOL (VIA COMBUSTA)
(Bu yazı 2 bölümdür. 2. bölüm için tıklayın.)
BÖLÜM 1 – Tarihçe
Latince, Via Combusta “Yanık Yol” demektir. Antik zamanlarda Via Combusta (Yanık Yol),Akrep takımyıldızını, Mars (ateş) ve Satürn (engellenme) doğasına sahip uğursuz sabit yıldızları kapsayan Güneş’in yoluna denk geliyordu. Presesyon (Yalpalama) nedeniyle bu sabit yıldızlar Ptolemy’nin (MS. 100-168) döneminden bu yana tropikal zodyakta 30 derece kadar ilerlemiş durumdalar. “Yanık Yol” genellikle Horary (saat) astrolojide ve Seçim Astrolojisinde kullanılır. Daha çok 15° Terazi ve 15° Akrep arasındaki alan “Yanık Yol” olarak kabul edilir. Burası özellikle Ay için zararlı ve güçsüzleştirici bir alandır. Yanık Yol’un nasıl 15 Terazi° – 15 ° Akrep arasındaki alan olarak tanımlandığı ile ilgili bir bilinmezlik söz konusudur. Bu konuda çok çeşitli görüşler vardır. Modern astrologlar Terazi ve Akrep burçlarındaki bu negatif alanın etki kaynağının eski çağlarda uğursuz birçok sabit yıldızın bu iki burçta konumlanmış olmasının yanı sıra, Akrep’in uğursuz sembolizmine ve eski astrologların sırf gözleme dayalı çalıştığını düşünürsek, Yanık Yol’daki Ay’ın getirdiği hayırsız olaylara şahit olmalarına dayandırırlar.
Horary (Saat) astrolojide, bu alan uğursuz, öngörülemez yakıcı bir etkiye işaret eder. Özellikle hastalık, ölüm, korku, hapsedilme gibi konularda yanmayı gösterir. (Ateş, yangın) Eğer Ay ve soranın gezegeni oradaysa iyi bir gösterge değildir. Bu bölgedeki Ay soranın korku ve endişe içinde olduğunu gösterir. Bu bölüm içinde 23-24 derece ayrı tutulur, çünkü burada Uğurlu sabit yıldız Spica vardır. Seçim astrolojisinde, bu alan bir uyarıdır ve gelecekteki bir bela ve zorluğa işaret edebilir. Her hangi bir risk almak için iyi bir zaman değildir. Bahsedildiği gibi saat astrolojisinde de aynı temalar söz konusudur ve astrolog konuyla ilgili daha fazla bilgi sahibi olana kadar hüküm vermekten kaçınmalıdır.
“Yanık Yol” hakkındaki eski astrologların görüşlerine baktığımızda: Dorotheus (M.S. 1.yy), “Eğer Ay, Yanık Yol’da ilerliyorsa ve bir burcun son derecelerindeyse ki bu durumda Satürn veya Mars’ın hududundadır. Ve hiçbir hudut, Mars ve Satürn’ün hududu kadar zorlayıcı olamaz.” der. El Biruni ( M.S. 1029) ise, “Yanık Yol Terazi’nin son kısmı ve Akrep’in ilk kısmıdır. Bu iki burç da Güneş ve Ay ile barışık değildir dolayısıyla bu burçlarda belirsizliğe ve talihsizliğe neden olur ve Işıklar burada düşük konumdadır. Ayrıca burası iki uğursuzu da içine alır; birisini Yücelim kanalıyla (Terazi, Satürn) diğerini de yöneticilik kanalıyla (Mars, Akrep).” şeklinde belirtir. William Lilly (M.S.1602-1681): “Eğer Ay bir burcun son derecelerindeyse bir hüküm vermekten kaçınmak gerekir. Özellikle Ay, İkizler, Akrep ya da Oğlak’taysa ya da bazılarının dediği gibi Terazi’nin son 15 derecesi ya da Akrep’in in ilk 15 derecesi içinde olduğu, Yanık Yol’daysa hüküm vermekten kaçınılmalıdır.” der.
Antik çağlarda Terazi, Akrep takımyıldızının bir parçasıydı. Hem Ptolemy hem de Manilius Terazi için, “Akrep’in Kıskaçları” – “Sonbaharın Kıskaçları” ifadesini kullanmışlardır. Akrep’in kıskaçları gökyüzünde 15° Terazi’den itibaren başlayan bölümü oluşturuyordu. Akrep’in ağzı Terazi’nin sonlarında başlıyordu ve Akrep’in gövdesi 15 dereceye kadar uzanıyordu. Akrep’in kuyruğu ise, Akrep’in geri kalanını kapsıyordu. Yanık Yol’un merkezinde Akrep’in ağzı bulunur ve buradan geçen bir gezegen Akrep’in Kıskaçlarına yakalanır ve zehirlenir. Burada bulunan bir gösterge de soranın aleyhine işleyen bir durumu gösterir.
Yanık Yol’un konumu ile ilgili olarak iki ana yaklaşım vardır:
1 -15° Terazi ve 15° Akrep arasındaki alan (Genel olarak kabul edilen)
2- Güneş’in düştüğü derece olan 19 ° Terazi ve Ay’ın düştüğü derece olan 3° Akrep
Birçok astrolog 15 derece – 15 derece alanını kabul eder. Kim Farnell, özellikle en hızlı hareket eden gezegen olan Ay’ın konumuna odaklanıldığından bu iki derece arasının kabul edilmesi “ortalama” bir ölçüye ulaşma isteğiyle açıklanabileceğini söyler. Asaletler ve Zayıflıklar açısından bakıldığında ise, burası asaletler ve zayıflıklar açısından özellikle Mars’ın ve Satürn’ün söz sahibi olduğu bir alan olarak görülüyor. Işıklar’ın en önemli gezegenler olduğunu düşünürsek, Güneş ve Ay’ın burada bir güçsüzlüğü söz konusudur.
- Ay 3° Akrep’te düşüktür.
- Satürn 21° Terazi’de yücelir.
- Mars, Akrep’in yöneticisidir.
- Güneş 19° Terazi’de düşüktür.
- 25-30° arası Terazi, Mars’ın hudududur.
- 0-6 ° arası Akrep, Satürn’ün hudududur.
- 0-10 ° Akrep Mars’ın vech’idir.
- Mars, Akrep’te kendi üçlülüğündedir.
Tarihi bir bakış açısıyla, asırlar öncesine baktığımızda da bu alanın neden kötü bir üne sahip olduğunu anlayabiliriz. Birçok mit ve efsanede geçen afetler, felaketler ve çöküşler Yanık Yol ile bağlantılandırılır ve Güneş’in ve Ay’ın Yanık Yol’dayken bu felaketlerin gerçekleştiğine dair görüşler vardır. Bu hikayelerden birisi, Güneş Tanrısı Helios’un oğlu, Phaeton’ın hikayesidir. Phaethon Yunanca “Parlayan” ya da “Parlak” anlamında. Phaethon’ın hikayesi mitolojideki en önemli göksel felaketlerden birisidir. Hikayede Titan ve Güneş Tanrısı olan Helios oğlu Phaethon’ın dört atlı arabasını bir günlüğüne sürmesine izin verir. Phaethon yola çıkar ve ateş soluyan 4 attan oluşan arabanın kontrolünü kaybeder, araba ateşler içinde yanarak rotadan çıkar, önce zikzak çizerek göklere yükselir ve büyük bir ihtimalle bu zikzak çizerek tutuşan yol “Yanık Yol” fikrinin kaynaklarından birisidir. Phaeton’ın hikayesi yeni değildir ve tarih öncesi döneme kadar dayanır. Hem Romalı şair Ovid hem de Manilius bu hikayeyi Akrep’teki yıldızlarla bağlantılı olarak anlatır. Bu göksel olayın etkisi mitlerde ve efsanelerde yer alır ve eski medeniyetlerin tarihinde dramatik bir etkiye sahiptir. Bu felaketlerin en bilinenlerinden birisi de Büyük Tufan’dır. Büyük Tufan ile ilgili en eski kayıt, yaratılış hikayesinin anlatıldığı (Ziusudra Tufanı olarak da bilinir) Eridu Genesis’tir. Ziusudra Tufanı (Nuh Tufanı) Gılgamış Destanının Akadça versiyonudur ve Gılgamış Destanında 11 tablette bu büyük tufandan bahsedilir. Tanrı insanlığı yok etmeye karar verir ve Nuh’u (Ziusudra ya da Utnapiştim) uyarır. 14 gün boyunca Kuran’da da anlatıldığı üzere yağmurlar yağar. Kutsal metinlerdeki kronoloji ve eski takvimler ile ilgili birçok araştırması olan Dr. John P.Pratt (Fizikçi/Astronom) Büyük Tufan’ın tam başlangıç tarihini M.Ö. 16 Kasım 2343, bir Cumartesi günü olarak verir. Bu tarihin Pratt dışında başka otoriteler tarafından da kabul edilmesinin yanı sıra ve Tufan’ın başladığı esnada hem Güneş’in ve hem de Ay’ın Yanık yolda olduğu görüşü de genel anlamda kabul görmüştür. Eski İbrani Takvimi ise Büyük Tufan’ın başlangıç tarihini, 31 Ekim (M.Ö. 10 Heşvan 2458) olarak alır. Bu tarihte aynı zamanda Cadılar bayramı da kutlanıyor.
“Samanyolu” ve “Yanık Yol’un” bağlantısı ile ilgili olarak görüşler de vardır. Astrolog Anthony Louis, “Yanık Yol’u Babillilerde Samanyolunun, Zodyak takımyıldızları çemberini çapraz geçerken izlediği yol” olarak nitelendirir. Presesyonu (yalpalama) hesaba katarsak, Helenistik astrolojide, tropikal zodyaktaki “Yanık Yolun” kaynağı Zodyak takımyıldızlarının ve Samanyolunun kesişmesi olabilir. Aşağıdaki resimde sidereal zodyakta (yıldızlara göre zodyak) Samanyolunun ekliptiği (Güneş’in izlediği yol) geçtiği yeri görebilirsiniz.
Babil astrolojisinin M.Ö. 2000 yıllarında başladığını düşünürsek, bu bölge tropikal zodyağa göre her 72 yılda bir derece gerilemiş ve tropikal konum Helenistik astrolojinin başladığı zamanlarda Terazi ve Akrep’e denk gelmiştir.
Derleyen: Gözde Kara
Kaynakça:
1- Fiery Travels: Via Combusta, Kim Farnell
2- The Book of Instruction in the Elements of the Art of Astrology (circa 1029AD) , Al Biruni,P.317
3- Christian Astrology, William Lilly
4- Horary Astrology&Judgement of Events, Barbara H. Watters
5- Tetrabiblos, Book 1. Chapter 2, Claudius Ptolemy
6- Horary Astrology Plain&Simple:Fast&Accurate Answers to real World Questions, Anthony Louis
7- Carmen Astrologicum, Dorotheus of Sidon
8- https://www.academia.edu/36454527/Dorotheus_of_Sidon_CARMEN_ASTROLOGICUM_translatedby_David_Pingree
9- https://keplercollege.org/index.php/articles/using-astrology/item/431-via-combusta
10- https://books.google.com.tr/books?id=pzaPpyZFzpEC&pg=PA63&hl=tr&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q&f=false
11- https://www.antoloji.com/edgar-allan-poe/
12- https://tonylouis.wordpress.com/2016/08/28/the-origin-of-the-via-combusta-burned-path/
13- https://tonylouis.wordpress.com/2013/09/23/does-the-via-combusta-apply-to-natal-charts/
14- https://www.johnpratt.com/items/docs/lds/dates.html
15- http://www.cultureandcosmos.org/pdfs/16/Harris_INSAPVII_Milky_Way.pdf
16- https://tr.scribd.com/document/321880072/Publius-Ovidius-Naso-Donu%C5%9Fumler
17- https://thesevenworlds.wordpress.com/2016/05/09/golden-and-silver-gates/
18- https://www.history.com/topics/pre-history/bronze-age
